Saturday 20 September 2014

cấp 2: Tô Thức - Đãn nguyện nhân trường cửu



Tô Thc cùng ph thân Tô Tuân và em Tô Trit đu gii văn chương. Người đương thi gi là "Tam Tô".
Tô Thc đi vi Tô Trit tình anh em sâu đm mà tình bn hu cũng vô cùng thm thiết. Hai người làm quan mi k mt phương. Năm 1076, Tô Thc Mt Châu nh em và làm bài t "Thy điu ca đu" 調  dưới đây gi cho T Do, được coi là bt h, thiên niên tuyt bút.



調頭 - Thủy điệu ca đầu - Tô Thức

Bính Thìn Trung thu, hoan ẩm đạt

đán, đại túy, tác thử thiên kiêm

hoài Tử Do


Minh nguyệt kỉ thì hữu,

bả tửu (1) vấn thanh thiên。

Bất tri thiên thượng cung khuyết,

kim tịch thị hà niên。

Ngã dục thừa phong quy khứ,

hựu khủng quỳnh lâu ngọc vũ (2),

cao xứ bất thăng hàn。

Khởi vũ lộng thanh ảnh (3),
  
hà tự tại nhân gian。 

chuyển chu các (4),

đê khỉ hộ (5),

chiếu vô miên。

Bất ưng hữu hận,

Hà sự trường hướng biệt thì viên。

Nhân hữu bi hoan li hợp,

nguyệt hữu âm tình viên khuyết (6),

Thử sự cổ nan toàn。

Đãn nguyện nhân trường cửu,

thiên lí cộng thiền quyên (7)。
Trung thu Bính Thìn (1076), vui uống rượu tới sáng, say khướt, làm bài này cùng lúc nhớ (em trai) Tử Do.

Trăng sáng có mấy lúc
Cất chén hỏi trời xanh
Không biết cung khuyết trên trời
Đêm nay là năm nào?
(thời gian trên cõi trời
và ở nhân gian không giống nhau)
Ta muốn cưỡi gió bay lên đó
Nhưng lại ngại nơi lầu quỳnh gác ngọc
(chỗ thần tiên trú ngụ)
ở trên cao lạnh lẽo biết bao
không vui như ở cõi người ta
Ta chỉ đứng dậy múa giỡn với bóng
Xoay về lầu son gác tía
cúi nhìn nhà cửa trang hoàng đẹp đẽ
dòm người thao thức canh khuya không ngủ
Chẳng nên ân hận
Mà tại sao cứ khi nào biệt li thì trăng lại tròn
Đời người vui buồn li hợp
Trăng cũng đầy vơi mờ tỏ
Xưa nay đâu có vạn toàn
Chỉ mong người lâu dài mãi (mạnh khỏe sống lâu)
Dù cho cách xa nghìn dặm
vẫn có thể cùng thưởng thức trăng sáng đẹp












 



Giải thích

1. bả tửu : nâng chén rượu.
2. quỳnh lâu ngọc vũ : lầu quỳnh gác ngọc; hình dung nơi trú ngụ của thần tiên trên trời.
3. thanh ảnh : bóng người dưới ánh trăng.
4. chu các : lầu son gác tía.
5. khỉ hộ : nhà cửa trang hoàng đẹp đẽ.
6. âm tình viên khuyết : chỉ trăng đầy và trăng khuyết.
7. thiền quyên : (ở đây) chỉ trăng sáng đẹp.


Thiên vận xuân phong Thức
調
thủy điệu ca đầu

kim thiên yếu hòa đại gia cộng đồng

hân thưởng đích thị Tống triều Thức
調
đích từ:「 thủy điệu ca đầu



Thức tự Tử Chiêm hiệu

Đông Pha Tứ Xuyên Mi San

nhân tại Bắc Tống Nhân Tông Gia Hựu

nhị niên thì hòa đệ đệ Triệt

nhất đồng khảo thủ tiến na thì

tha tài nhị thập tuế quan chí Hàn

lâm học Lễ bộ thượng thư

tha nhất sanh trung đồ khảm kha
滿
tao biếm trích sung mãn liễu bi

kịch đãn tại văn học thượng khước thị

nhân môn công nhận đích thiên tài toàn

tài tha thị Bắc Tống trung đích

văn đàn lĩnh tụ Đường Tống bát đại

gia chi nhất thị đại đích tán

văn gia thi nhân từ nhân

hựu thiện trường thư pháp dữ hội họa

tác phẩm độc bộ nhất thì tha đích

học vấn quảng bác kiến giải thâm trầm

thông nho học hựu minh phật

đạo từ phong hùng khoát siêu khoáng

hào phóng kiệt xuất ư truyền thống đích

hoa gian từ phong ngoại biệt lập nhất tông

đối Bắc Tống từ đàn đa sở cách

tân

Thức tại tham gia tiến hội

khảo thì nhất thiên Hình thưởng

trung hậu chi chí luận thâm đắc chủ

khảo quan Âu Dương Tu đích thưởng thức

bất đãn tha vi đệ tử tịnh

thuyết:「 Lão phu đương tị lộ

phóng tha xuất nhất đầu địa。」

tựu thị thuyết tự kỉ ưng cai cấp

Thức nhượng lộ nhượng tha năng siêu xuất

tự kỉ đích thành tựu hiện tại thông

dụng đích thành ngữ xuất nhân đầu địa

」, tựu thị tòng giá diễn biến

xuất lai đích

kim thiên ngã môn sở yếu hân thưởng
調
đích Thủy điệu ca đầu〉, thị

Thức tại Tống Thần Tông Hi Ninh cửu

niên thì tửu túy hậu trữ tình

hoài niệm đệ đệ Tử Do sở tác đích

giá thủ từ bị thụ hậu nhân đích

tán dự hòa hỉ hoan thị Đông

Pha quái chích nhân khẩu đích truyền thế chi

tác trung ngận đặc biệt đích thị

liên miêu tả anh hùng hảo hán đích

tiểu thuyết Thủy hử truyện

đô dẫn dụng liễu giá thủ từ thư

trung đệ nhị thập cửu hồi tả Tùng

quá trung thu Trương Đô giám giáo dưỡng

nương Ngọc Lan xướng trung thu đối

nguyệt thì cảnh đích khúc nhi Ngọc

Lan chấp trước tượng bản xướng đích tựu

thị học đích giá chi Thủy
調
điệu ca đầu〉, khả kiến Tống Nguyên

thì truyền xướng chi thịnh Kim Thánh Thán

đích phê ngữ thị:「 Tuyệt diệu hảo

từ」。 hiện tại tựu nhượng ngã môn

lai hân thưởng giá thủ tuyệt diệu đích
調
Thủy điệu ca đầu ba

minh nguyệt ki thì hữu bả tửu

vấn thanh thiên bất tri thiên thượng cung

khuyết kim tịch thị niên

ngã dục thừa phong quy khứ hựu

khủng quỳnh lâu ngọc cao xứ bất

thăng hàn khởi lộng thanh ảnh

tự tại nhân gian

chuyển chu các đê khỉ hộ

chiếu miên bất ưng hữu hận

sự trường hướng biệt thì viên

nhân hữu bi hoan li hợp nguyệt

hữu âm tình viên khuyết thử sự cổ

nan toàn đãn nguyện nhân trường cửu

thiên cộng thiền quyên
便
Đông Pha khai thiên tiện phá không
──
nhi lai trực tiếp nhập đề──「 Minh

nguyệt ki thì hữu?」 hậu diện khẩn

tiếp trứ:「 Bả tửu vấn thanh thiên

bất tri thiên thượng cung khuyết kim

tịch thị niên。」 ngã cao cử

trước tửu bôi a hướng quảng khoát đích

tinh không đề xuất liễu nghi vấn

trụ trung thị thập ma thì hậu khai thủy

hữu minh nguyệt đích ni nhi kim vãn

tại thiên thượng đích thần tiên cung khuyết

hựu thị thập ma hảo nhật tử

sở nguyệt sắc tài hội giá ma

thiên địa gian nhất phiến trừng triệt minh

tịnh tiêm trần bất nhiễm ni giá

Đông Pha đại khí túng hoành đích tán

thán trứ tạo hóa đích áo diệu

trụ đích hạo hãn trữ phát đối ư

minh nguyệt đích hưởng vãng

ngã dục thừa phong quy khứ

hựu khủng quỳnh lâu ngọc cao xứ

bất thăng hàn。」 ngã chân tưởng

thừa trứ trường phong hồi đáo thiên đình trung

khứ khán nhất khán na na kim

vãn quang minh kiểu khiết bất tri thịnh

hội thị đa ma trang nghiêm đa ma

thù thắng a đãn hựu phạ cấm thụ

bất trụ hoa nguyệt cung trung đích

cao hàn giá đích quy

tự dụng đắc cực diệu hữu thần tiên

tự dụ đích vị đạo tại hạn

đích bàng bạc đại khí trung biểu đạt

liễu tự kỉ chỉ bất quá thị tạm

nhân gian lai xứ bổn vi thiên thượng



khởi lộng thanh ảnh

tự tại nhân gian!」 cổ văn trung

đích tự」, tựu thị bả

lưỡng kiện sự vật lai đối bỉ đích

ý tứ Đông Pha tại túy trung dữ

tự kỉ đích thân ảnh tương tùy nguyệt

hạ khởi quang ảnh thanh tuyệt

đãn tưởng khởi tại nguyệt cung đích quế hoa

thụ hạ hữu bạch y tiên nữ

tại khiêu thiên thượng nhân gian đích

cảnh giới tương bỉ khởi lai bất tri

như ni chân lệnh nhân hưởng vãng

a giá thì đích Đông Pha hốt nhi

vấn thiên hốt nhi khởi ý

hứng huy sái lâm li đáo liễu cực chí



tại tráng khoát phi dương chi hậu

giá thì bút phong nhất chuyển:「 Chuyển

chu các đê khỉ hộ chiếu

miên。」 hào hứng nhiên thu liễm

tình cảnh chỉnh đô biến đắc trầm

tĩnh thâm uyển liễu。「 Chuyển chu các

đích chuyển thị thập ma ý

tứ ni cổ thì phàm tả quang âm

tiễu tiễu đích thanh tức đích

lưu tẩu đô dụng giá chuyển

tự。「 chu các」, tựu

thị hoa đích lâu các,「 đê

khỉ hộ đích đê tự
西
miêu hội xuất nguyệt sắc kinh tây trầm

liễu khoái lạc hạ khứ liễu。「

khỉ hộ」, thị điêu khắc tinh

đích hoa song。「 chuyển hòa

đê lưỡng tự truyền thần đích biểu

đạt xuất dạ thâm liễu nguyệt

liễu nguyệt quang thanh tức

đích chuyển quá hoa lâu đê đê địa
穿
xuyên quá điêu hoa đích môn song lưu

chiếu trước thế gian chúng sanh đích trụ xứ

。「 chiếu miên」, chiếu trước

tâm hoài li sầu bất năng nhập miên đích

nhân

Bất ưng hữu hận sự

trường hướng biệt thì viên?」 minh nguyệt

a nhĩ tổng bất cai hữu thập ma

oán hận ba khả thị vi thập ma

nhĩ tổng thị tại nhân môn li biệt

đích thì hậu phản nhi việt phát đích
?
thanh huy kiểu khiết ni?

nhân hữu bi hoan li hợp

nguyệt hữu âm tình viên khuyết thử sự

cổ nan toàn。」 nhân gian tối khổ

đích tựu thị giá bi hoan li hợp

tối di hám đích thị nguyệt hữu

âm tình viên khuyết nhiên nhi thiên đạo

hữu thường giá thị tòng cổ đáo kim
滿
đô nan viên mãn đích sự a

Đãn nguyện nhân trường cửu thiên

cộng thiền quyên。」 thiền quyên

tựu thị lệ đích nguyệt quang đãn

nguyện sở niệm đích thân nhân đô

năng trường trường cửu cửu tai

bệnh túng bất năng tại giai tiết

đoàn tụ chỉ yếu năng tại thiên

chi ngoại cộng thưởng giá nhất luân

minh nguyệt diêu tâm ý tựu

ư nguyện túc liễu

giá thủ từ hào mại hùng

đãn hựu phiêu dật không linh thiên cổ

phong lưu nhân vật Đông Pha tại

từ đích thượng phiến lâm li tận trí

đích tán thán trụ tạo hóa đích áo

diệu trữ phát đối minh nguyệt đích hân

thưởng thần thái phi dương thần tiên

tự dụ hạ phiến tắc nhân vi nhất

sanh đồ khảm kha điên phái lưu

li tại giai tiết thì hựu hoài niệm

đệ đệ Tử Do sở tòng tung

hoành cao khoáng trung chuyển vi uyển chuyển

cảm hoài Nhân hữu bi hoan li hợp

nguyệt hữu âm tình viên khuyết liễu



trung thu chi nguyệt tại Trung Quốc

nhân đích tâm mục trung bổn lai tựu
滿
thị viên mãn đích tượng trưng thị
滿
mãn sung cảnh đích thác nhiên nhi

nhân sanh chi sự tổng thường thị di

hám đích thật tại nan tận như

nhân ý nhi Đông Pha nhất bối tử

tuy ngộ chủng chủng bất hạnh khước phản

nhi thành tựu liễu tha từ trung như thử

đại khí đích cảnh giới bả khối lũy

thăng hoa thành liễu Đãn nguyện nhân trường

cửu thiên cộng thiền quyên。」

đích tình hoài

túng quan Trung Quốc đích truyền thống văn

hóa trung hữu hứa hứa đa đa ưu

nhi đặc thù đích bộ phận bất

đãn bao hàm liễu ngận đa nhân hòa đại

tự nhiên đích hỗ động tượng thị

Minh nguyệt ki thì hữu bả tửu vấn

thanh thiên。」、「 Dạ lai phong

thanh Hoa lạc tri đa thiểu

」、 「 Cử đầu vọng minh nguyệt

Đê đầu cố hương。」、「

Cảm thì hoa tiễn lệ Hận biệt điểu

kinh tâm。」 đẳng cánh hữu hứa

đa tại nhân sanh trung phi thường độc đặc

đích thể ngộ tri đạo Tái ông

thất yên tri phi phúc」,

Vong dương bổ lao thì do vị

vãn」,「 Nhân hữu bi hoan li

hợp nguyệt hữu âm tình viên khuyết

,「 cực thái lai đẳng đẳng

thể hiện xuất Trung Hoa văn hóa trung

đối ư trụ vạn vật đích đắc

thất âm dương tiêu trưởng thật

tương sanh đẳng đẳng đặc thù đích khán pháp

Lão Tử thuyết:「 Đại thành nhược

khuyết」, nhiên nhi chánh nhân vi

nguyệt lượng đích hữu viên hữu khuyết tài
滿
thể hiện xuất chân thật đích viên mãn a



Đông Pha đích giá thủ từ tại

tung hoành thiên thượng nhân gian trung cánh

nhượng nhân thể hội xuất Trung Hoa văn

hóa trung liễu ám hoa minh đích ưu

hòa nội hàm đích thâm viễn các

vị thân ái đích quan chúng bằng hữu

kim thiên ngã môn đích tiết mục tựu tiến

hành đáo giá liễu nguyện ngận khoái

tái tương kiến

























No comments:

Post a Comment